Truyền thông Trung Quốc cuối tuần trước ồ ạt đưa tin, Chính phủ Sierra Leonean đã ký một thỏa thuận trị giá 55 triệu USD với Trung Quốc để xây dựng một cảng cá công nghiệp trên 100ha bãi biển và khu rừng nhiệt đới lân cận.
Bãi biển Black Johnson bao quanh công viên quốc gia Western Area Peninsula.
Ban đầu, các thông tin mới chỉ được rò rỉ cho rằng Trung Quốc sẽ xây dựng nhà máy chế biến cá. Do đó, các nhà môi trường đã nhanh chóng bày tỏ quan ngại về những bài học từ các quốc gia khác cho phép Trung Quốc thực hiện các dự án: tài nguyên môi trường bị phá nát, ô nhiễm, tác động tiêu cực đến du lịch và thậm chí cả an ninh quốc phòng.
Địa điểm đặt nhà máy được cho là nằm trên những bãi cát vàng và đen của bãi biển Black Johnson bao quanh công viên quốc gia Western Area Peninsula của quốc gia châu Phi, nơi sinh sống của các loài có nguy cơ tuyệt chủng nằm trong danh mục Sách Đỏ, bao gồm linh dương Duiker và tê tê.
Vùng biển này có nhiều cá mòi, cá nhồng và cá mú, được đánh bắt bởi các ngư dân địa phương, những người sản xuất 70% lượng cá cho thị trường nội địa.
Sau đó, Bộ Thủy sản và Tài nguyên biển của Sierra Leonean đã lên tiếng xác nhận có một thỏa thuận với phía Trung Quốc nhưng không phải nhà máy bột cá mà là cảng cá công nghiệp.
Một cơ sở mới sẽ được xây dựng là bến cảng cho cá ngừ và các tàu "đánh bắt cá lớn hơn" được cập bến và giúp xuất khẩu sản phẩm của Sierra Leonean ra thị trường quốc tế.
Cơ sở này sẽ "gồm những thành phần xử lý chất thải để tái chế các chất thải từ biển và các chất thải khác thành các sản phẩm hữu ích", tuyên bố của Bộ trên nêu rõ.
Chính phủ Sierra Leonean cho biết bãi biển đặt cảng cá công nghiệp mới là một trong số nhiều bãi biển dọc theo 400km đường bờ biển của quốc gia này, đã được đánh giá kỹ lưỡng để xây dựng cảng. Bộ Tài chính đã dành gói bồi thường trị giá 13.76 tỷ leone (khoảng 1,34 triệu USD) cho những gia đình sẽ bị ảnh hưởng bởi việc xây dựng cảng.
Đất nước Sierra Leonean
Hai nhóm vận động pháp lý là Viện Nghiên cứu Pháp lý và Vận động cho Công lý (ILRAJ) và Namati Sierra Leone, đã viết thư cho chính phủ nước này theo Đạo luật Quyền Tiếp cận Thông tin, yêu cầu được xem các nghiên cứu đánh giá tác động xã hội và môi trường của dự án mà Trung Quốc tham gia. Họ cũng muốn được xem báo cáo chỉ ra rằng bãi biển Black Johnson là nơi thích hợp nhất để xây dựng "về độ sâu, các biện pháp bảo vệ xã hội (chi phí tái định cư tối thiểu) và các vấn đề môi trường."
Người dân ở bãi biển Black Johnson cũng không hài lòng. James Tonner, người sở hữu đất tại Black Johnson đã viết một bức thư ngỏ cho Tổng thống Sierra Leonean, Julius Maada Bio, thúc giục ông can thiệp và dừng việc xây dựng khu cảng. Tonner nói rằng, dự án sẽ là "thảm họa cho đất nước và hành tinh”.
Bức thư của Tonner viết, dự án cảng cá sẽ phá hủy rừng nhiệt đới nguyên sinh, cướp đoạt nguồn cá, và gây ô nhiễm khu vực sinh sản của cá và một số hệ sinh thái.
Bên cạnh đó, Tonner cho rằng, việc bồi thường mà chính phủ đưa ra cũng không công bằng, cho rằng mức giá này thấp hơn khoảng 30 lần so với giá trị thị trường của đất.
"Theo hiến pháp, chính phủ có thể thu hồi đất nếu nó vì lợi ích công cộng. “Ngay cả khi đây [chỉ] là một bến cảng nước sâu, nó không được lợi ích công cộng bởi vì nó không phải là một địa điểm thích hợp. Có các điểm sinh sản của cá trong đầm phá. Nó sẽ quét sạch nguồn cá địa phương mà người dân sinh sống" - bức thư của Tonner viết.
Người dân lo mất đi nguồn sống từ biển một khi Trung Quốc xây dựng cảng cá và tàu thuyền đi lại tấp nập.
“Nếu họ làm ở đây, nước sẽ bẩn, nhiều dầu nhớt và tiếng ồn, tàu đánh cá chạy xung quanh. Ngư dân của chúng ta sẽ không có nơi để câu cá. Mọi thứ sẽ hư hỏng" - cha dượng của Tonner, người chuyên kinh doanh du lịch sinh thái tại đây cho hay.
Trong khi đó, Chủ tịch danh dự của Hiệp hội Bảo tồn Sierra Leone, Sama Banya nói rằng sự phát triển cảng cá này sẽ có tác động “tai hại” đối với du lịch và “ngành công nghiệp cá mà nó phải hỗ trợ.”
Bộ trưởng Bộ Thủy sản Sierra Leone Emma Kova Jalloh yêu cầu tất cả người dân hãy thể hiện sự kiên nhẫn. Bà nói: “Mọi người làm ầm ĩ khi chúng tôi chỉ muốn lớn mạnh để trở thành một quốc gia phát triển trên thế giới. Để làm điều này thì cũng phải hy sinh điều gì đó. Tôi không nói rằng mọi thứ sẽ hoàn hảo 100%, nhưng chúng tôi sẽ đảm bảo rằng nó gần như hoàn hảo."
