Hiện tại có đề xuất biến Ukraine thành một trung tâm khí đốt của châu Âu, nhằm khắc phục những bất lợi do Nord Stream 2 mang lại. Ông Yuri Kamelchuk, đại diện của đảng "Tôi tớ nhân dân" cho biết:
"Một trong những kịch bản đơn giản nhất cho những gì chúng ta có thể làm là trở thành một trung tâm khí đốt cho châu Âu bằng cách sử dụng các đường ống dẫn khí khác. Ví dụ, khí đốt qua Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đến từ Iran hoặc Azerbaijan, hoặc thậm chí vận chuyển LNG bằng tàu biển từ Qatar".
Về vấn đề này, trước tiên chúng ta hãy hiểu các trung tâm khí đốt là gì và cách chúng hoạt động. Các cơ sở lớn nhất trên thế giới là Henry Hub nằm ở bang Louisiana của Hoa Kỳ, NBP (Điểm Cân bằng Quốc gia), nằm ở Vương quốc Anh và Cơ sở Chuyển nhượng Quyền sở hữu (TTF), đặt tại Hà Lan.
Ngoài ra, Đức tuyên bố vai trò của một trung tâm lớn của châu Âu, vì lợi ích của Nord Stream 2 thậm chí đã xảy ra xung đột với Mỹ và nước láng giềng Ba Lan. Vậy cần những gì để tạo ra một trung tâm khí đốt?
Tất nhiên sẽ là rất nhiều khí dư thừa, cả từ sản xuất và từ các nguồn khác nhau - đường ống và hóa lỏng. Ngoài ra còn cần có các cơ sở lưu trữ khí đốt ngầm và mạng lưới phân phối khí đốt, cho phép bơm "nhiên liệu xanh" tới khách hàng trong thời gian ngắn nhất có thể.
Ví dụ, Henry Hub được xây dựng trên hệ thống vận chuyển khí đốt lớn nhất thế giới, trải dài từ Canada đến Mexico, cũng như tiếp cận thị trường nội địa giàu có nhất Hoa Kỳ. Ngoài ra NBP của Anh được xây dựng dựa trên hoạt động sản xuất khí đốt của chính họ ở Biển Bắc, nhập khẩu LNG và khí đốt từ Na Uy.
Để trung tâm hoạt động hiệu quả, cần có lượng khí thặng dư thông qua việc đa dạng hóa tối đa các nguồn cung cấp và nó cũng cần sản xuất riêng để tránh bị các nhà xuất khẩu ép giá.
Bên cạnh đó là một cơ sở người tiêu dùng phát triển, cũng như luật pháp tự do, đảm bảo rằng chính quyền địa phương sẽ không can thiệp vào các công việc của trung tâm nếu chính sách mà nó theo đuổi đi ngược lại lợi ích của nước sở tại.
Một điều dễ nhận thấy là chỉ những quốc gia rất phát triển về kinh tế như Mỹ, Anh, Đức, Hà Lan vốn được các doanh nghiệp ưa chuộng vì chính sách thuế linh hoạt mới có thể đảm đương được vai trò trung tâm toàn cầu hoặc khu vực. Câu hỏi đặt ra là Ukraine có cái gì?
Nghi sĩ Ukraine muốn nước này trở thành một trung tâm khí đốt mới của châu Âu
Ukraine thừa hưởng từ Liên Xô cơ sở hạ tầng truyền dẫn khí đốt khổng lồ, nhưng việc sản xuất trong nước thậm chí không đáp ứng được nhu cầu của chính mình. Tính đến năm 2019, tổng khối lượng sản xuất khoảng 20,7 tỷ mét khối với mức tiêu thụ 29,8 tỷ, khoản thâm hụt mà Kiev phải bù đắp từ Nga thông qua cái gọi là "đảo ngược ảo".
Kế hoạch từ bỏ hoàn toàn các dịch vụ của Gazprom với chi phí nội bộ đã hoàn toàn thất bại. Đối với khí từ Azerbaijan mà nghị sĩ Kamelchuk đề xuất đưa qua Thổ Nhĩ Kỳ, mọi thứ đang rất tồi tệ.
Công suất của đường ống phía Nam chỉ là 10 tỷ mét khối mỗi năm và Baku hầu như không thể hoàn thành nghĩa vụ của mình đối với người tiêu dùng châu Âu.
Còn khí đốt tự nhiên hóa lỏng từ Qatar? Thị trường xuất khẩu chính của tiểu vương quốc này vẫn là châu Á (68%), nơi giá "nhiên liệu xanh" cao hơn đáng kể, và châu Âu chiếm hơn một phần tư tổng nguồn cung (27%).
Tại sao người Qatar điều khiển tàu chở dầu của họ đến Ukraine để sau đó bán lại cho châu Âu là điều không rõ ràng. Việc các tàu chở khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) di chuyển là một chủ đề gây nhiều khó khăn. Đi qua một eo biển vốn đã đông đúc có thể rất nguy hiểm. Ngoài ra, Istanbul là một thành phố rất đông dân cư. Bất kỳ tai nạn nào xảy ra với tàu chở LNG đều có thể gây ra một thảm kịch lớn.
Nói cách khác, Ukraine có thể quên đi LNG như cách đa dạng hóa nguồn cung cấp, bản thân Ankara tuyên bố sẽ trở thành một trung tâm khí đốt lớn của Trung Đông và họ không cần bất kỳ đối thủ cạnh tranh nào ở đây. Cả Đức và Ba Lan đều không cũng vậy.
Kinh doanh khí đốt là một hoạt động nghiêm túc và không giành cho các chính trị gia mơ mộng. Mức tối đa mà Kiev được phép là tiếp tục bơm khí đốt của Nga sang châu Âu như một quốc gia trung chuyển, trong khi đó họ thậm chí không nên nói về trung tâm khí đốt như một công cụ định giá trên thị trường năng lượng và áp lực địa chính trị đối với phương Tây, báo chí Nga kết luận.
Tùng Dương
