Học viên rơi vào tình trạng "3 không"
Ngày 1-4, chúng tôi có mặt tại HVM Việt Nam để tìm hiểu về "sự cố" trong công tác tuyển sinh, đào tạo khiến 273 học viên của học viện không được cấp bằng chuyên môn và bằng tốt nghiệp THCS, THPT. Gặp em Linh Thị Châu Loan (lớp diễn viên múa khóa 3 của học viện) em cho biết: Em theo học hệ cao đẳng chính quy của học viện từ năm 2014, khi đó, em mới học hết lớp 6. Rời vùng quê Bắc Quang, Hà Giang, Loan mang theo niềm hy vọng của cả gia đình, rằng con đường nghệ thuật chuyên nghiệp sẽ giúp em có một tương lai tươi sáng hơn. Gần 7 năm theo học, ngoài kinh phí được hỗ trợ của Nhà nước theo loại hình nghệ thuật đặc thù, thì con số gần 300 triệu đồng trang trải chi phí thuê nhà trọ, phí sinh hoạt là một gia tài không nhỏ từ thu nhập trên mảnh ruộng vùng núi cao của gia đình. Gần 7 năm theo đuổi con đường nghệ thuật, vậy mà sau khi học xong, Loan đành phải nhận những show diễn "thời vụ" để sống qua ngày chỉ vì không có bằng cấp.
Cũng như Loan, trong gần 7 năm theo học, Nhật Vy (lớp diễn viên múa khóa 2) đã hoàn thành mọi chương trình học của nhà trường, bao gồm cả chương trình học văn hóa và học chuyên ngành múa. So với những bạn đồng trang lứa ở hệ thống trường phổ thông, lịch học của em có phần nặng hơn rất nhiều. Các em phải học chuyên ngành múa cả buổi sáng, nghỉ trưa khoảng 1 giờ, sau đó học văn hóa đến tận 18 giờ. Năm 2020, Nhật Vy thi đỗ vào Trường Đại học Sân khấu-Điện ảnh Hà Nội nhưng không đủ điều kiện nhập học vì giấy chứng nhận tốt nghiệp THPT do HVM Việt Nam cấp không có giá trị pháp lý.
Trường hợp của Loan, Vy cũng chính là tình trạng của 273 học viên. Đi tìm câu trả lời, các em mới “ngã ngửa”, do trường không liên kết đào tạo văn hóa với Phòng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) quận Cầu Giấy nên học sinh không có mã định danh. Nói cách khác, là họ không “tồn tại” danh tính trong hệ thống giáo dục phổ thông. Điều này đồng nghĩa với việc toàn bộ 273 học viên từng học văn hóa bậc THCS và THPT trong HVM là vô nghĩa, không có giá trị. Hệ lụy nặng nề hơn, do không có bằng tốt nghiệp THCS, THPT nên toàn bộ học viên sau khi hoàn thành chương trình đào tạo chuyên nghiệp không được cấp bằng trung cấp và cao đẳng.
Ban giám hiệu HVM Việt Nam đối thoại cùng báo chí và phụ huynh chiều 1-4.
Thiếu trách nhiệm với học viên
Chúng tôi được biết, 273 học viên này gồm những học sinh (từ K40 đến K43) học hệ trung cấp và những sinh viên (từ K2 đến K6) học hệ cao đẳng của HVM Việt Nam. Họ là lứa được tuyển khi chuyển từ trường trung cấp lên Trường Cao đẳng Múa Việt Nam. Năm 2019, trường nâng cấp thành HVM Việt Nam.
Điều khiến các bậc phụ huynh và học sinh không hề mảy may nghi ngờ, là khi nhập học, nhà trường yêu cầu học sinh nộp đầy đủ hồ sơ, trong đó có học bạ (tối thiểu hết lớp 6) hoặc hồ sơ học sinh, sinh viên bản gốc. Sau khi nhập học, trong suốt quá trình học chuyên môn, học sinh vẫn được học văn hóa song song, vẫn có bảng điểm. Chính vì vậy, các bậc cha mẹ vẫn yên tâm là con mình được học hành đầy đủ. Học hết lớp 9, trường tổ chức cho các học sinh thi chuyển cấp từ THCS lên THPT với hai môn Văn, Toán. Còn sau khi học hết lớp 12, trường tổ chức các kỳ thi tốt nghiệp THPT riêng với 3 môn: Văn học, Lịch sử, Địa lý.
Một vấn đề đặt ra là học viên mới học hết lớp 6 (chưa tốt nghiệp THCS) nhưng trong giấy báo trúng tuyển, nhà trường lại tuyển sinh hệ cao đẳng chính quy. Theo quy định Luật Giáo dục (trước đây), thì học sinh nếu chưa tốt nghiệp THCS không thể học cao đẳng. Điều này sai với luật.
Theo quy định mới, từ năm 2017, HVM Việt Nam không được phép đào tạo văn hóa. Thế nhưng, thay vì liên kết với các đối tác đào tạo văn hóa đủ điều kiện, HVM Việt Nam vẫn tiếp tục dạy văn hóa cho học viên.
Hậu quả của việc làm thiếu trách nhiệm này là các học viên sau gần 7 năm vất vả với nghề, các em không có một văn bằng nào từ văn hóa đến chuyên môn trong tay.
Cần bảo đảm quyền lợi chính đáng cho học viên
HVM Việt Nam trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL), đồng thời chịu sự quản lý của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội. Từ năm 2017 trở về trước, học viện do Bộ GD&ĐT quản lý.
Đi tìm câu trả lời về vấn đề này, ngày 1-4, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã liên hệ với ông Hoàng Đức Minh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục thường xuyên, Bộ GD&ĐT thì được biết việc này Bộ GD&ĐT và Bộ VH-TT&DL đã họp. Theo đó, Bộ VH-TT&DL sẽ là đầu mối xử lý sự việc.
Sau những lời kêu cứu của tập thể ban phụ huynh và học viên, sáng 1-4, tại buổi làm việc có đại diện các cơ quan chức năng Bộ VH-TT&DL, HVM Việt Nam, Trường Đại học Sân khấu-Điện ảnh Hà Nội, Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Tạ Quang Đông cho rằng, cần nhanh chóng cấp bằng Trung cấp chuyên nghiệp (TCCN) cho các học viên đã đủ điều kiện tại HVM Việt Nam; sớm giải quyết những tồn đọng trên tinh thần bảo đảm quyền lợi cho học sinh.
Bộ VH-TT&DL cũng đã có công văn đề nghị Bộ GD&ĐT xem xét, cho phép HVM Việt Nam cấp bằng tốt nghiệp TCCN cho học sinh đã hoàn thành Chương trình đào tạo TCCN và đạt kết quả theo quy định tại kỳ thi chuyển giai đoạn của học viện. Đồng thời, cấp Giấy chứng nhận hoàn thành các môn văn hóa THPT trong Chương trình khung giáo dục trung học chuyên nghiệp, nhóm ngành múa (theo Quyết định số 92/2004/QĐ-BVHTT ngày 1-10-2004 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa-Thông tin) cho học sinh đã hoàn thành chương trình đào tạo tại HVM Việt Nam.
Chiều cùng ngày, HVM Việt Nam đã tổ chức buổi đối thoại với báo chí và phụ huynh để giải thích rõ những vướng mắc và đề xuất một số giải pháp tháo gỡ, nhằm bảo đảm quyền lợi của học viên một cách thỏa đáng nhất. Tại cuộc họp, ông Trần Văn Hải, Quyền Giám đốc HVM Việt Nam đã thừa nhận những bất cập đang tồn tại là do lỗi “kỹ thuật” của học viện. Học viện đã "quên" không đăng ký mã đào tạo hệ trung cấp, trước khi học viên chuyển sang giai đoạn học liên thông lên cao đẳng theo chương trình đào tạo đã được Bộ VH-TT&DL và Bộ GD&ĐT phê duyệt. Theo đó, Bộ GD&ĐT chỉ cấp bằng cao đẳng mà không cấp bằng TCCN. Điều đó cũng lý giải việc học viện tuyển sinh hệ cao đẳng khi học sinh chưa tốt nghiệp THCS.
Để giải quyết lỗi “kỹ thuật” này, ông Trần Văn Hải cho biết, học viện đã làm việc và trình với lãnh đạo Bộ VH-TT&DL, Bộ GD&ĐT để tìm hướng tháo gỡ, với hy vọng từ đặc thù đào tạo hơn 60 năm qua, học viện đề nghị được phép in phôi bằng TCCN để cấp cho học viên, như vậy, mọi vấn đề sẽ được giải quyết. Bên cạnh đó, cho phép học viện được cấp giấy chứng nhận kết quả học tập để học viên có nhu cầu chuyển đổi ngành nghề có thể tham gia Kỳ thi THPT quốc gia.
Dù đã được nghe những giải thích và hướng giải quyết từ phía học viện, nhưng điều các phụ huynh và học viên vẫn rất lo lắng không biết sự việc sẽ được giải quyết như thế nào và họ sẽ phải chờ đến bao giờ, khi mà tuổi nghề của loại hình nghệ thuật đặc thù này rất ngắn...
